ఆటవెలది.

చేత వెన్న ముద్ద చెంగల్వ పూదండ
బంగరు మొల త్రాడు పట్టుదట్టి

సందె దాయతులును సరిమువ్వ గజ్జెలు

చిన్ని కృష్ణ నిన్ను చేరి కొలుతు !

ఈ పద్యం అందరం చిన్నప్పుడు చదువుకున్నదే కానీ, మనలో చాలామందికి తెలియని విషయమేమిటంటే ఇది తాళ్ళపాక అన్నమాచార్యుడు వ్రాసిందని. "చిన్నికృష్ణ నిన్ను చేరికొలుతు" అంటూ ఒక శతకాన్ని వ్రాసాడట ఆ మహానుభావుడు. కానీ అందులో ఇప్పుడు మనకు దొరికిన పద్యాలు కేవలం ఎనిమిదేనట. మిగిలినవి ఏమయ్యాయో ఇంకా తెలియదు. ఇది ఆటవెలది కి ప్రారంభం. ఇంకా మన వేమన గురించి చెప్పాలంటే మన హైదరాబాదు ట్యాంక్ బండ్ మీద చూసే ఉంటారు ఆయన విగ్రహం. కింద ఆయన గురించి.. "ఆటవెలది ని ఈటె గా విసరిన దిట్ట. చాందస భావాలకు తొలి అడ్డు కట్ట." ఆయన ఆటవెలది లో దిట్ట. అయన రాసిన సరళ ఆటవెలదులు మనం ఎ గ్రంధం లోనూ చూచి ఉండము కూడా.

ఆటవెలది తెలుగు ఛందస్సులో ఒకానొక జాతి పద్యరీతి.
లక్షణములు
ఆ.ఇనగణ త్రయంబు నింద్ర ద్వయంబునుహంస పంచకంబు ఆటవెలది.'
పాదాల సంఖ్య నాలుగు 1, 3 పాదాలు మెదటి 3 గణాలు సూర్య గణాలు ,తరువాత 2 ఇంద్ర గణాలు కలిగి 2, 4 పాదాల్లో 5 సూర్య గణాలు ఉంటాయి యతి ప్రతి పాదములొ నాల్గవ గణం మొదటి అక్షరం. ప్రాస యతి చెల్లుతుంది. ప్రాస నియమం లేదు. ఉదా:- 'విశ్వదాభిరామ వినుర వేమ' అనే మకుటంతో ఆంధ్రులకు చిరపరిచితములైన వేమన పద్యాలన్నీ ఆటవెలదులే. ఇదీ స్తూలంగా ఆటవెలది కి ప్రారంభం. ఇక మనం పద్యం లో ప్రవేశించి, గణవిభజన తో సహా నేర్చుకుందాము.