• RSS

మీ స్పందన తెలియజేస్తారుగా!

పద్యం చిరంజీవి. సాగుతూనే ఉంటుంది. నిరంతరం.. తరం..తరం.. ఎన్ని తరాలైనా..ఎన్ని యుగాలైనా..ఆస్వాదించండి.. అనుభవించండి..పులకరించండి...

31, జులై 2010, శనివారం

తత్సమము, తత్భవము, దేశ్యము, గ్రామ్యము.

౧.తత్సమము: సంస్కృత, ప్రాకృత తుల్యమైన బాష తత్సమము అనబడును.
ఇంకా వివరంగా చెప్పాలంటె, సంస్కృత శబ్దముల యొక్క, ప్రాకృత శబ్దముల యొక్క, దీర్ఘ విసార్గాదులను శాస్త్ర సమ్మతముగా మార్చి, లింగ బేదముల ను బట్టి, విభక్తులు చేర్చడం తత్సమాలని ఆర్యోక్తి.
ఉదా: "రామః" అని సంస్కృతం లో ఉన్న మాటను "డు" చేర్చి... రాముడు గా వాడడం.
"అగ్గీ" అని ప్రాకృతం లో ఉన్న మాటను "అగ్గి" గా మార్చుకోడం. మొదలైనవి.
౨. తత్భవము: సంస్కృత ప్రాకృత భావమగు బాష తత్భవము అంటారు.
వివరంగా చెప్పాలంటే..ఇది వర్ణ లోప, వర్ణాగమ, వర్ణ ఆదేస, వర్ణ వ్యత్యమములు అను నాలుగు విధములుగ మార్పు చెంది శాస్త్ర ప్రకారంగా ఆంద్ర బాష లోకి రావడం అన్నమాట.
ఇంకా వివరంగా ఉదాహరణ లో చూద్దాము.
౧. వర్ణ లోపము: తామరసం - తామర (ఇందులో సకార లోపం జరిగింది)
౨. వర్ణ ఆగమము: రదః - ఇందులో అకారం చేరి "అరదము" గా మారింది.
౩.వర్ణ ఆదేశము: అంగణం. అనే మాట - అంకణము గా మారింది. ఇందులో గకారం ను త్రోసివేసి క కారం వచ్చింది.
౪. వర్ణ వ్యత్యయము: శుచి: అనే మాట చిచ్చు గా మారింది. సంస్కృతమున అంత్యమగు చి వర్ణము ఆంధ్ర పదమున ఆద్యపదముగ మారింది.
3. దేశ్యము: త్రిలింగ దేస్య వ్యవహారంబగు బాషశ్రీశైలము, ద్రాక్షారామము, కాళేశ్వరము, వీని మధ్యన ఉండే ప్రదేశమే త్రిలింగ దేశము
యిది మరలా రొండు విధాలు1. ఆంధ్ర దేశ్యములు: ఊరు, పేరు, ఇల్లు, ముల్లు మొదలైనవి.
అన్య దేశ్యాలు: బిడారు, రోడ్డు. మొదలైన ఇతర దేశ పదాలు.
గ్రామ్యము: లక్షణ విరుద్ధమగు బాష:
వస్తాడు, తెస్తాడు.

అయితే అనింద్య గ్రామ్య బాష కూడా ఉంది. జీవగర్ర, కపిల కన్నులు మొదలైనవి. పెద్దలు గ్రంధాలలో ఉపయోగించిన పదాలను అనింద్య గ్రామ్యాలు గా భావించవచ్చు.
ఇంకా వివరంగా వచ్చే టపాలలో చూద్దాము.

2 కామెంట్‌లు:

రవి చెప్పారు...

చక్కగా వివరించారు.

అజ్ఞాత చెప్పారు...

చాలా స్పష్టంగా వివరించారు.